Obowiązki Powoda – ciężar dowodzenia w procesie cywilnym Problematyka ciężaru dowodu (onus probandi) skupia się na ustaleniu, na której ze stron sporu procesowego, na pozwanym czy na powodzie, ciąży obowiązek udowodnienia danej okoliczności. Podstawową regułę formułuje art. 6 Kodeksu cywilnego, wskazując, że co do zasady, podmiot, który z danego faktu wywodzi skutek prawny, obowiązany jest do udowodnienia tego faktu. W sytuacji procesowej oznacza to tyle, że powód ma obowiązek udowodnić zasadność swojego roszczenia, natomiast pozwany, ustosunkowując się do twierdzeń powoda, ma obowiązek udowodnić okoliczności przeciwne.  Dlatego też powołując się na dany dowód w treści pisma procesowego wskazuje na jaką okoliczność sąd ma go przeprowadzić. Proces cywilny jest bowiem kontradyktoryjny, a zatem oparty o zasadę równości procesowej stron, a także – inicjatywę dowodową stron. Oznacza to zatem, że ryzyko związane z nieudowodnieniem określonej okoliczności ponosi ta osoba, która okoliczność przywołuje. W praktyce procesowej chodzi o wskazania w pozwie bądź w odpowiedzi na pozew, kompletnych wniosków o dopuszczenie dowodów (np. wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego) oraz załączenie odpowiedniej dokumentacji (pisemnej, elektronicznej, fotograficznej, materiałów video). Strona procesowa ponosi zatem ryzyko związane z niezgłoszeniem w odpowiednim momencie wniosków dowodowych oraz za zgłoszenie niekompletnych (nie udowadniających wszelkich okoliczności na jakie się powołuje) czy niewiarygodnych. W razie zaniechania podjęcia inicjatywy dowodowej strona ryzykuje w pierwszej kolejności utratą możliwości powoływania dowodów na późniejszym etapie postępowania, uznaniem przez sąd faktów przeciwnika za uznane (bezsporne), a wreszcie – przegraniem procesu i faktycznym (dowodowym) utrudnieniem uzasadnienia apelacji, w której postępowanie dowodowe jest ograniczone. Od powyższej zasady ogólnej istnieją wyjątki przewidzianych ustawowo związanych z obowiązywaniem domniemań prawnych czy też posługiwaniem się w procesie faktami nieudowadnianymi (np. powszechnie znanymi). Zebranie dokumentów i świadków W związku z powyższym niezwykle istotne jest dowodowe przygotowanie się do procesu. Przed pierwszym spotkaniem z pełnomocnikiem procesowym należy dokładnie przypomnieć sobie okoliczności sprawy, tak aby przekazać kompleksowych, prawdziwych i uporządkowanych wyjaśnień dotyczących sprawy. Ponadto konieczne jest dostarczenie wszystkich dokumentów związanych ze sprawą oraz przygotowanie listy świadków wraz z adresami zamieszkania. Wyodrębniając osoby, których zeznania mają znaczenie dla sprawy należy kierować się ekonomiką procesową – jeżeli zatem dana okoliczność zostanie potwierdzona przez jednego czy dwóch świadków, nie ma potrzeby powoływania kolejnych kilku. Przy samym wyborze świadków z pewnością pomoże pełnomocnik procesowy, dlatego konieczne jest udzielenie mu wyczerpujących informacji o związku danej osoby ze sprawą oraz stroną (pokrewieństwo, powinowactwo, związanie służbowe itd.) oraz zamieszkaniem (w szczególności, gdy świadek mieszka za granicą). Nie mniej ważne pozostaje także odpowiednie zabezpieczenie dokumentacji – należy w szczególności zwrócić uwagę, aby wykonane kserokopię bądź skany były dobrej jakości, umożliwiającej zapoznanie się z treścią dokumentu oraz zidentyfikowaniem podpisu. Dokumentację należy w miarę możliwości dostarczyć w oryginale. W razie jakichkolwiek wątpliwości, co do tego czy dana dokumentacja pozostaje w związku ze sprawą, należy przedłożyć ją pełnomocnikowi, którego rolą jest ocena jej wartości dla sprawy. Z kolei w razie pojawienia się nowych wiadomości oraz dowodów w toku sprawy (po odebraniu od pełnomocnika zlecenia oraz odbioru dokumentów) należy niezwłocznie skontaktować się z pełnomocnikiem przekazując mu informacje. Należy pamiętać, że powodzenie w sprawie zależy w dużej mierze od zachowania samej strony i od tego w jakim zakresie podejmuje współpracę z własnym pełnomocnikiem. W relacji pomiędzy klientem a mecenasem obowiązuje ścisła tajemnica zawodowa, która stanowi gwarancje zachowania przez pełnomocnika wszelkich informacji powierzonych przez mocodawcę. Dotyczy to w szczególności przekazanych pełnomocnikowi wiadomości o sprawie oraz dostarczonych materiałów czy dokumentacji.  

auotr: aplikant radcowski Katarzyna Smyk